Mujeres polacas en combate y la memoria de la violencia, 1939-1945
DOI:
https://doi.org/10.53351/p47npe24Palabras clave:
Violencia, Mujeres soldado, Polonia, Segunda Guerra Mundial, Ego-documentosResumen
Polonia experimentó una brutalidad excepcional bajo las ocupaciones alemana y soviética durante la Segunda Guerra Mundial. En respuesta a esta violencia, la población se movilizó y participó activamente en la lucha contra las fuerzas ocupantes. De los aproximadamente 380,000 miembros del ejército clandestino polaco, entre de 50,000 y 60,000 eran mujeres. Durante el mayor levantamiento contra la ocupación alemana en Polonia—el Levantamiento de Varsovia de 1944—estas mujeres constituían más de una quinta parte de los combatientes. Este artículo ofrece un análisis de género de la relación entre la violencia como experiencia cotidiana en la Polonia ocupada y la formación de las identidades de las soldados femeninas, en el contexto más amplio de la historia de las auxiliares paramilitares polacas y las tropas femeninas bajo ocupación. Siguiendo el trabajo de Weronika Grzebalska y también de Cynthia Enloe, que nos recuerda que el fundamento del orden imaginario es la división entre los que necesitan ayuda (mujeres y niños) y los que defienden (hombres), y la persistencia de imaginarios de roles de género se refleja claramente en el discurso sobre la violencia, rastreo la presencia de la violencia en los testimonios de las mujeres. Utilizando el análisis biográfico de entrevistas de historia oral, identifico dos tendencias radicalmente diferentes en la forma en que las insurgentes femeninas construyen sus narrativas sobre sus experiencias de violencia y participación en la lucha armada. En ambos casos, el acceso a armas (o la falta de ellas) juega un papel simbólico y crucial. Este estudio se basa en entrevistas con participantes femeninas en el Levantamiento de Varsovia, recopiladas del Archivo de Historia Oral del Museo del Levantamiento de Varsovia, que actualmente alberga más de 3,500 relatos de insurgentes, incluidas insurgentes femeninas y civiles. Los relatos autobiográficos de dos mujeres son particularmente significativos para el análisis: Wanda Traczyk-Stawska (pseudónimo: Pączek, nacida en 1927) y Halina Żelaski (pseudónimos: ‘Zośka’, ‘Halinchen’, nacida en 1923).
Descargas
Referencias
Jelena BATINIĆ: Women and Yugoslav Partisans: A History of World War II Resistance, Cambridge University Press, 2015
Wendy CHAPKIS: Loaded Questions: Women in Militaries, Washington, Institute for Policy Studies, 1981.
Beata DUDA, Ewa FICEK: “Musiało tak być, bo bez tego by nie było nic. Językowe środki perswazji w relacjach wspomnieniowych z Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego (na wybranych przykładach)”, Res Rhetorica, 11:1 (2024), p. 69. https://doi.org/10.29107/rr2024.1.4
Eugeniusz DURACZYNSKI: “Powstanie warszawskie - badań i sporów ciąg dalszy”, Dzieje Najnowsze, 27:1 (1995), pp. 71-88.
Cynthia ENLOE: Does Khaki Become You? The Militarization of Women's Lives, London, Pandora Press, 1988.
Jakub GAŁĘZIOWSKI: “Czas na analizę! O potrzebie seminariów historii mówionej”, Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 12 (2022).
Dariusz GAWIN (ed.): Spór o Powstanie: Powstanie Warszawskie w powojennej publicystyce polskiej 1945-1981, Warszawa, Muzeum Powstania Warszawskiego, 2004.
Weronika GRZEBALSKA: Płeć powstania warszawskiego, Warszawa, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2013.
Krystyna KABZIŃSKA (ed.): Sylwetki kobiet-żołnierzy, vol. 1-2, Toruń, Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek, 2003-2006.
Dobrochna KAŁWA: “Przemoc i zapomnienie. Druga wojna światowa z perspektywy płci kulturowej”, in Katarzyna BAŁŻEWSKA, Dobrosława KORCZYŃSKA-PARTYKA, Alicja WÓDKOWSKA (eds.), Kobiety i historia. Od niewidzialności do sprawczości, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2015.
Łukasz KAMIŃSKI: “Polskie Państwo Podziemne - długi trwanie w PRL, 1956-1989”, Pamięć i Sprawiedliwość, 2 (2002), pp. 59-60.
Karolina KOSIŃSKA: “To, czego nie ma. Relacje i wspomnienia kobiet z Powstania Warszawskiego jako gotowe, a niezrealizowane scenariusze filmowe”, Kwartalnik Filmowy, 69 (2013), doi:10.36744/kf.1905.
Dorota KROMP, Katarzyna MINCZYKOWSKA: “Generał Maria Wittek 1899-1997. Naczelna komendantka Organizacji PRZYSPOSOBIENIA Wojskowego Kobiet i Szef Wojskowej Służby Kobiet Komenda Główna Służby Zwycięstwa Polski - Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej”, in Waldemar REZNER (ed.), Służba Polek na frontach II wojny światowej, vol. 5 Wojenna służba Polek w II wojny światowej, Toruń, Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej, 2003.
Anna KRYLOVA: Soviet Women in Combat. A History of Violence on the Eastern Front, Cambridge University Press, 2010.
Anna MARCINKIEWICZ-KACZMARCZYK: Kobiety w obronie Warszawy. Ochotnicza Legia Kobiet (1918-1922) i Wojskowa Służba Kobiet ZWZ-AK,1939-1945, Warszawa, Instytut Pamięci Narodowej, 2016.
Anna MARCINKIEWICZ-KACZMARCZYK: “From Buzuluk to London: The Combat Trail and Everyday Service of Women Auxiliaries in the Polish Army (1941–1945)”, International Journal of Military History and Historiography, 39 (2): 2019, pp. 263-287.
Karolina MINCZYKOWSKA, Jan SZILING (eds): Kobiety w konspiracji pierwszej i drugiej wojny światowej, Toruń, Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek, 2006.
Katarzyna MINCZYKOWSKA: Cichociemna. General Elżbieta Zawacka “Zo”, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Rytm, 2014.
Maria Stanisława MISZTAL: “Udział i rola kobiet w ruchu oporu Żydów w Będzinie i Sosnowcu podczas II wojny światowej”, in Anna LANDAU-CZAJKA (ed), Na marginesie dziejów. Studia z polsko-żydowskiej historii społecznej: kobiety, młodzież, dzieci, Warszawa, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2023.
Marcin NAPIÓRKOWSKI: Miasto umarłych. Historia pamięci 1944-2014, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.
Marek NEY-KRWAWICZ: “Karność, odwaga i ostrożność, koleżeństwo i ofiarność – to naczelne zasady”, Życie codzienne a służba żołnierzy- pracowników Komendy Głównej Armii Krajowej 1939-1944, Warszawa, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, 2023.
Juliette PATTISON: “Turning a Pretty Girl into a Killer: Women, Violence and Clandestine Operations during the Second World War”, in Karen THROSBY, Flora ALEXANDER (eds), Gender and Interpersonal Violence, London, Palgrave Macmillan, 2008.
Andrea PETŐ: “Commentary”, in Ayşe Gül ALTINAY, Andrea PETŐ (eds.) Gendered wars, gendered memories: feminist conversations on war, genocide and political violence, New York, Routledge, 2016, p. 23-24.
Andrea PETŐ: “Silencing and Unsilencing Sexual Violence in Hungary”, in Ville KIVIMÄKI, Petri KARONEN (eds), Continued Violence and Troublesome Pasts. Postwar Europe between the Victors after the Second World War, Helsinki, Finnish Literature Society 2017, pp. 132-144.
Jadwiga PODRYGAŁŁO: Ach te dziewczęta. DYSK we wspomnieniach i relacjach, Warszawa, 1996.
Maren RÖGER, Ruth LEISEROWITZ (eds.): Women and Men at War. A Gender Perspective on World War II and its Aftermath in Central and Eastern Europe, Osnabruk, Deutsches Historisches Institut, 2012.
s.a.: Słownik uczestniczek walki o niepodległość polski 1939-1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej, Warsaw, Państ. Instytut Wydawniczy, 1988.
s.a.: Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojny światowej, vol. 3, London, General Sikorski Historical Institute, 1950.
s.a: Łączność, Sabotaż, Dywersja. Kobiety w Armii Krajowej, Londyn, Zarząd Główny Armii Krajowej, 1985.
Irena SAWICKA, Maria HARZ, Władysław HENZEL (eds.): Bibliografia wojennej służby kobiet, Warszawa, Centralna Biblioteka Wojskowa and Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1999.
Inger SKJELSBÆK: The Political Psychology of War Rape: Studies from Bosnia and Herzegovina, New York, Routledge, 2011.
Inger SKJELSBÆK: “Sexual violence in times of war: a new challenge for peace operations?”, in Louise OLSSON, L., Torrun TRUGGESTAD (eds), Women and International Peacekeeping, Routledge, 2019, pp. 69-84.
Andrzej Leon SOWA: Kto wydał wyrok na miasto? Plany operacyjne ZWZ-AK (1940−1944) i sposoby ich realizacji, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2016.
Penny SUMMERFIELD: “Public Memory or Public Amnesia? British Women of the Second World War in Popular Films of the 1950s and 1960s.”, The Journal of British Studies, 48:4 (2009), pp. 935-957. doi:10.1086/603598
Joanna WAWRZYNIAK: ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej 1949–1969, Warszawa, Wydawnictwo TRIO, 2009.
David WILLIAMSON: The Polish Underground, 1939–1947, Barnsley, Pen & Sword, 2012.
Marcin ZAREMBA: Wielkie Rozczarowanie, Kraków, Wydawnictwo ZNAK, 2023.
Elżbieta ZAWACKA (ed.): Służba Polek na frontach II wojny światowej, vol. 1, Przebieg sesji i zjazdu kombatantek, Toruń, Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1997.
Elżbieta ZAWACKA (ed.): Służba Polek na frontach II wojny światowej, vol. 2, Referaty i komunikaty, Toruń, Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1998.
Elżbieta ZAWACKA (ed.): Służba Polek na frontach II wojny światowej, vol. 3, Komunikaty i głosy, Toruń, Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1999.
Elżbieta ZAWACKA (ed.): Służba Polek na Frontach II wojny Światowej, vol. 4, Wojenna służba Polek w II wojnie Światowej, Toruń, Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1999.
Elżbieta ZAWACKA (ed.): Z dziejów Przysposobienia Wojskowego Kobiet i Wojskowej Służby Kobiet: materiały, Toruń, Fundacja Archiwum Pomorskie Armii Krajowej, 1999.
Joshua D. ZIMMERMAN: The Polish Underground and the Jews, 1939–1945, Cambridge University Press, 2015.
Maciej ŻUCZKOWSKI: “Służba Kobiet w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski i Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej”, Pamięć i Sprawiedliwość, 26:2 (2015).
Descargas
Publicado
Número
Sección
Licencia
Derechos de autor 2024 BARBARA KLICH-KLUCZEWSKA
Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-NoComercial-SinDerivadas 4.0.
Licencia Creative Commons Atribución-NoComercial-SinDerivar 4.0 Internacional
Esto es un resumen legible (y no un sustitutivo) de la licencia.
Usted es libre para:
Bajo los siguientes términos:
-
Atribución — Usted debe darle crédito a esta obra de manera adecuada, proporcionando un enlace a la licencia, e indicando si se han realizado cambios. Puede hacerlo en cualquier forma razonable, pero no de forma tal que sugiera que usted o su uso tienen el apoyo del licenciante.
-
NoComercial — Usted no puede hacer uso del material con fines comerciales.
-
Sin Derivar — Si usted mezcla, transforma o crea nuevo material a partir de esta obra, usted no podrá distribuir el material modificado.
No hay restricciones adicionales — Usted no puede aplicar términos legales ni medidas tecnológicas que restrinjan legalmente a otros hacer cualquier uso permitido por la licencia.
